W 2. połowie XIX wieku poczyniono spore postępy w dziedzinie paleontologii. W szybkim tempie posuwały się naprzód badania nad filogenezą poszczególnych grup roślin oraz zwierząt jak również nad prawidłowościami i zawiłościami ewolucji organizmów żywych.
Na podstawach dzieła „Pochodzenie człowieka i dobór płciowy” autorstwa Darwina rozwijano różne nauki, między innymi paleoantropologię oraz sformułowano prawo biogenetyczne (F. Mü&uller, E. Haeckel) opisujące związek pomiędzy ontogenezą (rozwój osobniczy) oraz filogenezą (rozwój rodowy organizmów). Pod koniec wieku XIX powstał w ramach embriologii nowy dział - mechanika rowoju - stworzony przez W. Roux, wzbogacając dzięki temu całą biologię nowymi spostrzeżeniami.
Prawami dziedziczności w XIX wieku zainteresował się G. Mendel, którego teorie przeszły szybko w zapomnienie. Prawa Mendela przypomniano jednak w 1900 roku dzięki takim biologom jak C. Correns, E. Tschermak i H. De Vries. Na podstawie badań Mendela tworzono następne liczne teorie. Wśród nich warto wymienić np. teorię mutacji.
W XX wieku rozwój badań naukowych posuwa się bardzo szybko na przód dzięki nowym wynalazkom technicznym i nowym metodom badawczym. Czy biologia jako nauka doprowadzi kiedyś badaczy aż do końca możliwości poznania - czas pokaże. Na razie jednak pochłania nas na tyle, że nasza fascynacja nie zna granic.